საქართველოში ჯერ კიდევ ხშირად გვესმის ფრაზა — „დარეკეთ კატასტროფაში!“
თუმცა რეალობაში დღეს ასეთი სამსახური ოფიციალურად აღარ არსებობს. ეს ტერმინი წარსულიდან შემორჩენილი სახელია, რომელიც დღემდე გამოიყენება გადაუდებელი მდგომარეობების აღსაწერად.

საიდან მოდის ტერმინი „კატასტროფის სამსახური“

საბჭოთა პერიოდში საქართველოში არსებობდა სპეციალური სტრუქტურა — კატასტროფის მედიცინის სამსახური. მისი მთავარი ამოცანა იყო მასშტაბურ და კრიტიკულ სიტუაციებზე რეაგირება.

ეს სამსახური ერთვებოდა:

• სტიქიური უბედურებების დროს;

• მასობრივი ტრავმების შემთხვევაში;

• განსაკუთრებით მძიმე და კრიტიკულ მდგომარეობებში;

• სიტუაციებში, როცა ერთდროულად ბევრი პაციენტი საჭიროებდა გადაუდებელ დახმარებას.

ბრიგადებში მუშაობდნენ მაღალკვალიფიციური რეანიმატოლოგები, ჰქონდათ სპეციალურად აღჭურვილი ტრანსპორტი და ინტენსიური თერაპიისთვის საჭირო აპარატურა.

რატომ აღარ არსებობს დღეს „კატასტროფის სამსახური“

ჯანდაცვის სისტემის რეფორმის შემდეგ, „კატასტროფის სამსახური“ როგორც ცალკე სტრუქტურა გაუქმდა. თუმცა მისი ფუნქციები მთლიანად არ გამქრალა — ისინი გადანაწილდა სხვა სამსახურებზე.

დღეს ეს ფუნქციები სრულდება ორ ძირითად მიმართულებაში.

რა სერვისები ასრულებენ დღეს ამ როლს

1️⃣ სასწრაფო სამედიცინო დახმარება

სასწრაფო დახმარება რეაგირებს გადაუდებელ შემთხვევებზე:

• ბინაზე;

• ქუჩაში;

• საზოგადოებრივ სივრცეებში.

ბრიგადა ადგილზე აფასებს პაციენტის მდგომარეობას, უწევს პირველადი დახმარებას და საჭიროების შემთხვევაში ახორციელებს კლინიკაში გადაყვანას.

2️⃣ რეანიმაციული (რეფერალის) ბრიგადები

ეს ბრიგადები სპეციალიზდებიან მძიმე პაციენტების ტრანსპორტირებაში:

• ერთი კლინიკიდან მეორეში;

• სხვა ქალაქში ან რეგიონში.

მათი მთავარი უპირატესობებია:

• რეანიმატოლოგის ან კრიტიკული მედიცინის ექიმის მონაწილეობა;

• სასიცოცხლო ფუნქციების მონიტორინგის აპარატურა;

• პაციენტის უსაფრთხო ტრანსპორტირების შესაძლებლობა.

რატომ დარჩა ტერმინი ხალხში

ტერმინი „კატასტროფა“ დღემდე გამოიყენება რამდენიმე მიზეზის გამო:

• როგორც ისტორიული მემკვიდრეობა;

• როგორც ემოციური რეაქცია მძიმე სიტუაციაზე;

• რადგან ადრე ყველა გადაუდებელი შემთხვევა ერთ სახელთან — „კატასტროფასთან“ — ასოცირდებოდა.

ამიტომ დღესაც, როცა ადამიანს სწრაფი სამედიცინო დახმარება სჭირდება, ხშირად ამბობენ: „დარეკეთ კატასტროფაში“, თუმცა რეალურად გულისხმობენ სასწრაფო დახმარებას ან რეანიმობილს.

ხშირად დასმული კითხვები (FAQ)

❓ არსებობს დღეს საქართველოში „კატასტროფის სამსახური“?

არა. დღეს საქართველოში „კატასტროფის სამსახური“ ოფიციალურად აღარ არსებობს. ეს ტერმინი ისტორიული სახელია, რომელიც ხალხში დამკვიდრდა და დღემდე გამოიყენება.

❓ როცა ამბობენ „დარეკეთ კატასტროფაში“, ვის გულისხმობენ?

უმეტეს შემთხვევაში გულისხმობენ სასწრაფო სამედიცინო დახმარებას ან რეანიმაციულ (რეფერალის) ბრიგადას, რომლებიც რეალურად ასრულებენ გადაუდებელ დახმარებას.

❓ რა განსხვავებაა სასწრაფო დახმარებასა და რეანიმაციულ ბრიგადას შორის?

სასწრაფო დახმარება რეაგირებს ადგილზე და უზრუნველყოფს პირველადი დახმარებასა და კლინიკაში გადაყვანას, ხოლო რეანიმაციული ბრიგადა სპეციალიზდება მძიმე პაციენტების უსაფრთხო ტრანსპორტირებაში და აღჭურვილია ინტენსიური თერაპიის აპარატურით.

❓ როდის არის საჭირო რეანიმაციული (რეფერალის) ბრიგადის გამოძახება?

როდესაც პაციენტი მძიმე ან კრიტიკულ მდგომარეობაშია და საჭიროა მისი გადაყვანა ერთი კლინიკიდან მეორეში ან სხვა რეგიონში სრული მონიტორინგით.

❓ რატომ არის ტერმინი „კატასტროფა“ დღემდე აქტუალური?

იმიტომ, რომ წარსულში ყველა გადაუდებელი და კრიტიკული შემთხვევა ამ სახელთან ასოცირდებოდა და დღესაც ემოციურად სწორედ ამ სიტყვის გამოყენება ეხმარება ადამიანებს სწრაფ რეაგირებაში.

დასკვნა

დღეს საქართველოში „კატასტროფის სამსახური“ ოფიციალურად არ არსებობს, თუმცა მისი მისია ცოცხალია.

გადაუდებელ და კრიტიკულ სიტუაციებში პაციენტებზე ზრუნავენ:

• სასწრაფო სამედიცინო დახმარება;

• რეანიმაციული (რეფერალის) ბრიგადები.

სწორედ ეს სამსახურები იცავენ ჩვენს სიცოცხლეს — დროულად, სწრაფად და პროფესიონალურად.